Pradhan Mantri Fasal Bima Yojna – शेतकरी पीकविमा योजना नेमकी काय?
प्रधानमंत्री पीक विमा योजना हे काय आहे? शेतकऱ्यांना हे योजनेचे लाभ कसा मिळते? आणि योजनेची काय काय विशेषतें आहेत? याबद्दल माहिती द्या.
Pradhan Mantri Fasal Bima Yojna: अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन (Nirmala Sitharaman) यांनी मोदी सरकारच्या दुसऱ्या कार्यकाळातील अंतरिम अर्थसंकल्प सादर केला. त्यांनी या अर्थसंकल्पात विविध योजनांची घोषणा केली आहेत. प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेच्या अंतर्गत ४ कोटी शेतकऱ्यांना लाभ दिल्याची माहिती सीतारामन यांनी दिली आहे. प्रधानमंत्री पीक विमा योजना म्हणजे काय? या योजनेचा लाभ शेतकऱ्यांना कसा मिळतो? योजनेची वैशिष्ट्ये काय आहेत? याबद्दल संपूर्ण माहिती द्या.
शेतकऱ्यांना अतिवृष्टी, गारपीट, चक्रीवादळ, दुष्काळ, अवकाळी पाऊस, कीटकांचा प्रादुर्भाव व इतर प्राकृतिक आपत्तींच्या कारणांमुळे शेतकऱ्यांच्या हातात असलेल्या पिकांच्या नुकसान होतात. या नुकसानांच्या काळात शेतकऱ्यांना आर्थिक मदती करण्याचा हा योजनेचा मुख्य उद्देश आहे. योजनेने शेतकऱ्यांना मोठा फायदा पोहोचवला आहे. प्रत्येक वर्षी नैसर्गिक संकटांचा सामना करताना शेतकऱ्यांना काहीतरी तुलनेत यायचं लागतं.
झालेल्या पिकांच्या नुकसानीस विमा संरक्षण
हवामान घटकांच्या प्रतिकूल परिस्थितीमुळे पिकाची पेरणी किंवा लावणी न झाल्यामुळं होणारं नुकसान, पिकांच्या हंगामामध्ये हवामानातील प्रतिकुल परिस्थितीमुळे पिकांचं होणारं नुकसान, पीक पेरणीपासून काढणीपर्यंत कालावधीत नैसर्गिक आग, वीज कोसळणे, गारपीट वादळ चक्रीवादळ, पुरक्षेत्र जलमय होणे, भुसखलन, दुष्काळ पावसातील खंड, किड व रोग इत्यादी बाबीमुळे उत्पन्नात येणारी घट, स्थानिक नैसर्गिक आपत्ती मुळे पिकांचे होणारे नुकसान आणि नैसर्गीक कारणांमुळे पिकाचे होणारे काढणी पश्चात नुकसान अशा जोखमीच्या कारणांमुळे होणाऱ्या पिकांच्या नुकसानीस विमा संरक्षण दिले जाते.
ई-पीक पाहणी अंतर्गत पीकांची नोंद करण्यात यावी. विमा योजनेत विमा घेतलेले पीक आणि ई-पीक पाहणीमध्ये नोंदवण्यात आलेलं पीक यामध्ये तफावतीचा मुद्दा उदभवल्यास ई-पीक पाहणीमध्ये नोंदवण्यात आलेले पीक अंतिम गृहीत धरण्यात येणार आहे. जिल्हा मध्यवर्ती सहकारी बँकेची शाखा, राष्ट्रीयकृत बँकेचा शाखा, नजिकचे विविध कार्यकारी सोसायट्या, कृषी खात्याचे कृषी सहाय्यक व कृषी पर्यवेक्षक, मंडळ कृषी अधिकारी, तालुका कृषी अधिकारी, उपविभागीय कृषी अधिकारी, तसेच जिल्हा अधिक्षक कृषी अधिकारी, उपविभागीय कृषी अधिकारी, तालुका कृषी अधिकारी यांच्याशी संपर्क साधावा.
खरीप हंगामातील विमा संरक्षणासाठी 1 रुपयात पीक विमा योजना
महाराष्ट्रात २०१६ साली प्रधानमंत्री पीक विमा योजना लागू केली जाते आणि आता महाराष्ट्र सरकारने या योजनेत मोठा बदल केला आहे. नवीन बदलांनुसार, राज्यातील सर्व समावेशक पिकांसाठी प्रधानमंत्री पीक विमा योजना अगोदर ३ वर्षांसाठी लागू करण्यात आली आहे. योजनेच्या अंतर्गत, शेतकऱ्यांना खरीप हंगामातील पिकांसाठी २ टक्के, रबी हंगामातील पिकांसाठी १.५ टक्के, आणि दोन्ही हंगामातील नगदी पिकांसाठी ५ टक्के विमा संरक्षित रक्कमेचा हप्ता भरावा लागतो.
ही रक्कम ७०० ते २००० पर्यंत प्रत्येक हेक्टरीसाठी जाता. आता शेतकरी १ रुपया भरुन योजनेत सहभागी होऊ शकतात. शेतकरी हप्त्याची उर्वरित रक्कम राज्य सरकार भरणार आहे. कर्जदार, बिगर कर्जदार शेतकरींसाठी ही योजना ऐच्छिक करण्यात आली आहे. याशिवाय भाडेतत्त्वार शेती करणाऱ्या शेतकरींसाठीही या योजनेत अर्ज करू शकतात.
या योजनेच्या अंतर्गत, खरीप हंगामातील भात (धान), खरीप ज्वारी, बाजरी, नाचणी, मूग, उडीद, तूर, मका, भूईमूग, कारळे, तीळ, सूर्यफूल, सोयाबीन, कापूस, खरीप कांदा हे पिक विमा योजनेच्या अंतर्गत संरक्षित केले जातील. तर रबी हंगामातील गहू, रबी ज्वारी, हरभरा, उन्हाळी भात, उन्हाळी भूईमूग, रबी कांदा या पिकांसाठी विमा संरक्षण लागू असेल. तुम्ही स्वतः प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेच्या वेबसाइटवर जाऊन अर्ज करू शकता किंवा सीएससी सेंटरवर जाऊन अर्ज करू शकता.
“या’ पिकांसाठी विमा संरक्षण लागू
खरिप हंगामातील भात (धान), खरिप ज्वारी, बाजरी, नाचणी, मूग, उडीद, तूर, मका, भूईमूग, कारळे, तीळ, सूर्यफूल, सोयाबीन, कापूस, खरिप कांदा हे पिकांसाठी विमा संरक्षण लागू असेल. तर रबी हंगामातील गहू, रबी ज्वारी, हरभरा, उन्हाळी भात, उन्हाळी भूईमूग, रबी कांदा या पिकांसाठी विमा संरक्षण लागू असेल. तुम्ही स्वतः पीक विमा योजनेच्या वेबसाईटवर जाऊन अर्ज करू शकता किंवा सीएससी सेंटरवर जाऊन अर्ज करू शकता.
